Căng thẳng ngoại giao leo thang
Mối quan hệ giữa Ấn Độ và Canada đã giảm xuống mức thấp từ khi Thủ tướng Canada Justin Trudeau úp mở rằng tình báo Ấn Độ liên quan cái chết của ông Hardeep Singh Nijjar,ẢnhhưởnglanrộngtừmâuthuẫnẤnĐộtoàn cầu cao võ một lãnh đạo người Sikh mang quốc tịch Canada.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau (trái)và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong cuộc gặp hồi tháng 9
Tài khoản X Justin Trudeau
Theo AFP, ông Nijjar nhập cư Canada năm 1997, chủ trương thành lập nhà nước cho người Sikh tách ra từ Ấn Độ và bị giới chức New Delhi truy nã với cáo buộc khủng bố và âm mưu giết người. Ông bị hai người bịt mặt bắn chết tại bãi đậu xe của một ngôi đền gần TP.Vancouver (Canada) hồi tháng 6.
Hồi tháng 9, hai bên đã có những hành động "ăn miếng trả miếng" về ngoại giao và việc đi lại sau cáo buộc của Thủ tướng Trudeau, điều mà Ấn Độ cực lực bác bỏ. Hồi giữa tuần này, Canada thông báo đã rút 41 nhà ngoại giao khỏi Ấn Độ một ngày trước hạn chót do New Delhi đặt ra, "nhằm đảm bảo sự an toàn" của họ và những người phụ thuộc.
"Tước bỏ quyền miễn trừ ngoại giao của 41 nhà ngoại giao không chỉ là điều chưa từng có, mà còn trái với luật pháp quốc tế", Ngoại trưởng Canada Melanie Joly tuyên bố, đồng thời cho hay Ottawa sẽ không đáp trả nhằm tránh leo thang tình hình.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Ấn Độ khẳng định yêu cầu đối với Canada là điều "nằm trong khuôn khổ quy tắc quốc tế". "Số lượng nhà ngoại giao Canada cao hơn nhiều tại Ấn Độ và sự can thiệp tiếp diễn của họ vào các vấn đề nội bộ của chúng tôi đòi hỏi sự cân bằng trong hiện diện ngoại giao qua lại", phía Ấn Độ tuyên bố.
Ngày 20.10, Canada thông báo tạm thời ngừng các hoạt động trực tiếp tại một số lãnh sự quán ở các thành phố Ấn Độ gồm Bengaluru, Chandigarh và Mumbai. Trong khi đó, Cơ quan phụ trách di trú, tị nạn và quốc tịch Canada (IRCC) giảm số nhân viên tại Ấn Độ từ 27 xuống còn 5 người, đồng thời cảnh báo thời gian xử lý thị thực có thể bị ảnh hưởng. Trước đó, Ấn Độ đã tạm thời ngừng thủ tục cấp thị thực tại Canada.
Tình báo Ngũ Nhãn: Đặc vụ Ấn Độ có thể liên quan tới vụ sát hại thủ lĩnh người Sikh ở Canada
"Hàng triệu người" bị ảnh hưởng
Trong một cuộc họp báo ngày 20.10, Thủ tướng Trudeau nói rằng hành động của Ấn Độ đối với các nhà ngoại giao gây khó khăn cho cuộc sống của hàng triệu người dân hai nước bởi việc đi lại, giao thương và học tập của họ sẽ bị ảnh hưởng. Khoảng 2 triệu người Canada (5% dân số) có gốc gác Ấn Độ, trong khi sinh viên Ấn Độ chiếm số lượng đông nhất (40%) trong số các sinh viên nước ngoài học tập tại Canada.
Trong khi đó, đã xuất hiện lo ngại rằng căng thẳng về mặt ngoại giao sẽ lan sang lĩnh vực thương mại, đầu tư. Tuy nhiên, hai nguồn tin cấp cao trong chính phủ Ấn Độ tiết lộ với Reuters rằng New Delhi không có kế hoạch áp đặt hạn chế nhập khẩu hay đầu tư từ Ottawa. Tổng kim ngạch thương mại song phương trong năm 2022 là 8 tỉ USD. Canada đã đầu tư hơn 3,6 tỉ USD vào Ấn Độ, với hơn 40% trong số đó đổ vào lĩnh vực dịch vụ và hạ tầng.
Trước những diễn biến trên, hai đồng minh của Canada là Mỹ và Anh đã hối thúc Ấn Độ không nên nhất quyết đòi Ottawa giảm hiện diện ngoại giao. Phát ngôn viên Matthew Miller của Bộ Ngoại giao Mỹ bày tỏ lo ngại về việc các nhà ngoại giao Canada bị đưa khỏi Ấn Độ, đồng thời cho biết Washington và London kêu gọi New Delhi hợp tác điều tra cái chết của ông Nijjar.